Kum kekliği, ülkemizde Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üreyen ve adından sıkça bahsedilen tanınmış kuşlardan biridir. Kum kekliği, bir kuş familyasından olup akademik ismi 'Ammoperdix griseogularis'dir.

Kum kekliklerinin erkek ve dişileri birbirlerine fazla benzememektedir.

Başının üzerinde yer alan tüyleri gri olup, ense kısmından başlayarak sırta doğru açık mor rengindedir ve koyu griye çalan benekler bulunmaktadır. Başının alın bölgesinden devam eden ve gözün üzerinden yol alan siyah şeritler bulunur. Yanaklar ve gerdan bölgesi mavi renktedir. Göğüs erguvanı ise oldukça gri tonundadır. Karın bölgesi krem renginde olup, sırtı ise boz kahverengidir. Kanatlarından uçmaya yarayan kısımlar kahverengi ve enine doğru lekelidir. Ayakları ise kirli sarı tonundadır.

Genelde kum sarısı renginde olurlar. Gözlerinin altında ve üzerinde açık renk şeritler hakimdir. Ense kısımları benekli olup sırta göre daha koyu renktedir. Enine doğru ince şekilde şeritler yer almaktadır. Kuyrukları boz bir kahverenginde olup gagaları ise oldukça koyu sarıdır. Ayakları kirli bir sarı tonuna hakimdir ve çok sert koşup uçabilirler.

Kum kekliğini bilimsel olarak sınıflandırmak gerekirse, tavuksular takımına ait, ancak sülüngiller ailesindendir. 'Alectoris' cinsi kum kekliği, çoğunlukla avcıların ilgi odağı olmuştur. Nedeni ise etinin ve yumurtasının yeniyor olması ve tedavi amaçlı kullanılmasıdır. Özellikle yüz felci ve felç rahatsızlıklarına yakalanmış olan kişilerin keklik eti ile tedavi oldukları çok duyulmuş bir durum olmasa da gerçektir.

Kum kekliklerinin genel olarak fiziksel yapıları genelde kısa küt kuyruklu, küçük ve toparlaktır. Çoğunlukla bu kuşlar tehlike anında incelirler, öterken uzun boylu öterler ve dik duruşları ile de büyüleyici görünürler. Renkleri oldukça parlak olup, kırmızı ve kahverengiye çalan cinsleri bulunmaktadır. Yanlarında yer alan ve uçmasına yarayan kuyrukları fazla olmasa da tüylüdür. Ayak bileklerinde ise mahmuza benzeyen çıkıntılar yoktur. Diğer bir kum kekliği olan 'Ammoperdix heyi' ile 'Alectoris' birbirlerine çok fazla benzemektedir.

Kum keklikleri genellikle otlak, çalılık ve taşlık alanlarda yaşarlar. Üreme döneminde tek eşli olan bu kuşlar, genellikle yere yuva yaparlar ve dişiler ortalama 8-12 yumurta bırakır. Kuluçka süresi yaklaşık 21-23 gündür. Yavrular doğduktan kısa bir süre sonra yuvadan ayrılarak ebeveynleri ile birlikte beslenmeye başlarlar. Kum kekliği, özellikle böcekler, tohumlar ve bitkilerle beslenir.